Co to jest i jak działa palnik na zrębki

W dobie rosnącej świadomości ekologicznej coraz większą popularność zyskuje ogrzewanie odnawialną energią – w tym przede wszystkim biomasą. Choć wielu użytkowników zna już pellet czy brykiety, alternatywą wartą uwagi są zrębki drzewne – tanie, lokalnie dostępne paliwo. Nasz przewodnik wyjaśni Ci krok po kroku, czym jest palnik na zrębki, jak działa i co warto wiedzieć przed instalacją.

Biomasa i zrębki — kontekst energetyczny

Biomasa to naturalne paliwo pochodzenia roślinnego, które przy spalaniu jedynie oddaje wcześniej pobrany CO₂ – stąd jej ekologiczna przewaga nad węglem. Wśród form biomasy popularne są pellet, brykiety, trociny oraz właśnie zrębki, często produkowane z odpadów drewna. Pomimo że zrębki mają mniejszą kaloryczność od pelletu (ok. 14–16 MJ/kg przy wilgotności ok. 20 jednostek), to ich zakup jest znacznie tańszy, a dostępność lokalna praktycznie nieograniczona. Co więcej, tańsze źródła lokalne to oszczędność na logistyce i mniejszy ślad węglowy.

Czym różni się palnik na zrębki od palnika pelletowego?

Tradycyjny palnik do pelletu kieruje paliwo do komory przez ślimak, zapalając je za pomocą grzałki lub płomienia, połączonego z regulacją podawania powietrza. Palnik na zrębki działa na podobnej zasadzie, ale przystosowany jest do surowca o większej objętości cząstek. Zamiast granulatu wykorzystuje frakcję zrębki drzewnej, często uzupełnioną o trociny lub zrębki i trociny — dzięki czemu zachowana zostaje stabilna praca instalacji.

Kocioł na zrębki — serce systemu grzewczego

Palnik na zrębki współpracuje z dedykowanym kotłem na zrębki, który musi spełniać normy emisji klasy 5 (Ecodesign). W przypadku wykonywania modernizacji możemy zdecydować się zmodernizować istniejący kocioł, np. kocioł da (kocioł dwufunkcyjny) typu retortowego, poprzez wymianę palnika oraz montaż automatyki sterującej. Dokładne dostosowanie do mocy źródła (np. 20 kW lub 100 kW) zapewnia efektywność i bezpieczeństwo pracy.

Budowa palnika — podajnik, palenisko i regulacja

W sercu palnika znajduje się podajnik ślimakowy, który precyzyjnie dozuję zrębki do stalowej komory spalania. Dmuchawa dostarcza powietrze, a mechaniczne palenisko często ma konstrukcję schodkową – automatyczne odżużlanie pozwala na utrzymanie czystości rusztu. Automatyczne systemy sterujące pozwalają na modulację mocy nawet o 30 %, co ogranicza liczbę startów i rozpalania paliwa oraz minimalizuje koszty eksploatacji.

Proces spalania — od rozpalania do wygaszania

Spalanie zrębków, podobnie jak spalanie innych rodzajów biomasy, obejmuje trzy fazy: fazę rozruchu (rozpalania), fazę stabilną (spalania) oraz wygaszanie pieca. W trybie automatycznym po osiągnięciu zadanej temperatury palnik samoczynnie wygasza dopływ paliwa, a po spadku ciepła ponownie się załącza. Takie rozwiązania sprawiają, że praca przypomina kocioł gazowy bądź olejowy. Eliminuje to konieczność ciągłej obsługi i redukuje nadmierną akumulację popiołu.

Zalety i wady — mniej kaloryczna alternatywa dla węgla

Zalety ogrzewania zrębkami drzewnymi:

• Finałowo niższy koszt paliwa w porównaniu z pelletem czy węglem, dzięki tanim lokalnym zrębkom.
• Możliwość współpracy z trocinami, pelletem lub brykietami jako paliwem alternatywnym w tym samym palniku.
• Niskie emisje CO₂, NOₓ i pyłów (mniejsze niż w przypadku ekogroszku i standardowego węgla).

Wady ogrzewania zrębkami drzewnymi:

• Mniejszą kaloryczność surowca wymaga większego zużycia ilości paliwa dla tej samej mocy.
• Większa objętość, czyli potrzeba więcej miejsca do magazynowania w porównaniu np. do pelletu lub brykietów.cio
• Konieczność zapewnienia wilgotności zrębki poniżej 20‑30 %, inaczej spalanie jest niepełne.

Jeśli interesuje się kwestia kaloryczności opału polecamy zapoznanie się z treścią naszego wcześniejszego artykułu: Kaloryczność drewna.

Ekologia, ekonomia i modernizacja

Inwestując w kocioł, który spala zrębki i trociny zamiast węgla, redukuje się emisje CO₂ i wpływa korzystnie na lokalną gospodarkę surowców drzewnych. Wiele samorządów oferuje dotacje na modernizacji systemów grzewczych – zwłaszcza gdy chcemy zmodernizować starą instalację na pellet, ekogroszek lub węgiel i zastąpić ją palnikiem na zrębki. Takie działania często przynoszą szybką stopę zwrotu.

Eksploatacja i konserwacja

Optymalna praca palnika zależy od dobrej jakości paliwa – zrębki powinny być jednorodne, suche i wolne od dużej frakcji (czy nieregularne wióry). Regularne czyszczenie paleniska i wymiana popiołu zapewniają stabilność procesu spalania. W sezonie zimowym warto kontrolować zasobnik co kilka dni oraz co pewien czas sprawdzać stan mechanizmów podajnika.

Podsumowanie

Palnik na zrębki to nowoczesne, automatyczne rozwiązanie do spalania biomasy – tanie, ekologiczne i wygodne. Choć zrębki charakteryzują się mniejszą kalorycznością, ich niższa cena i niższe emisje czynią je atrakcyjnym paliwem. Jeśli rozważasz modernizację systemu grzewczego – na przykład zamianę palnika pelletowego lub kotła na ekogroszek – palnik na zrębki może być świetną opcją. Warto rozważyć jego instalację jako inwestycję, która wynika z dostępności paliwa, trendów ekologicznych oraz oszczędności eksploatacyjnej.